Od listopada 2018 roku Stowarzyszenie Samorządów Euroregionu Bug realizuje projekt pt. „Wzmocnienie potencjału Ochotniczych Straży Pożarnych w ratowaniu ofiar wypadków na drogach województwa lubelskiego i obwodu wołyńskiego” dofinansowany ze środków Programu Współpracy Transgranicznej Polska – Białoruś – Ukraina 2014 – 2020 o wartości całkowitej 712 358,50 EUR.
Dyrektor Biura Euroregionu Bug
Do udziału w projekcie zgłosiły się 32 gminy członkowskie z 10 powiatów województwa lubelskiego, najwięcej z powiatu chełmskiego, hrubieszowskiego i włodawskiego. Założyliśmy, że zwiększymy potencjał techniczny i osobowy strażaków-ochotników w zakresie ratownictwa drogowego. Zgodnie z obserwowaną od kilku lat tendencją, strażacy coraz częściej są wzywani do tzw. ”innych zdarzeń” a coraz rzadziej do pożarów. Każda gmina posiada przynajmniej jedną Jednostkę OSP, która jest włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego. Jest ona wzywana do zdarzeń na terenie całego powiatu, a poziomem wyposażenia i przeszkolenia strażaków powinna być bliska straży zawodowej. Dlatego przez niemal cały rok 2019 trwały kursy Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy dla 370 strażaków, którzy otrzymali certyfikaty ratowników. W międzyczasie prowadziliśmy również inne zadania jak: konferencja inauguracyjna, akcja edukacyjna w szkołach podstawowych, wizyta studyjna 50 ochotników z Ukrainy w polskich OSP, zakupy sprzętu do ratownictwa.
W pierwszej kolejności zostało zakupionych 29 zestawów R-1, tzn. torby z wyposażeniem pierwszej pomocy wraz z deskami do przenoszenia, kołnierzami, szynami Kramera do usztywniania kończyn. Zamówiliśmy również 32 kamizelki taktyczne z napisem „ratownik”. Następnym etapem był zakup 24 zestawów 3 poduszek pneumatycznych z osprzętem do unoszenia samochodów, by wydobyć poszkodowanych. Udało się zakupić zestawy firmy Vetter, które mogą służyć nawet 20 lat. Ostatnim etapem zakupów jest sprzęt hydrauliczny do cięcia, rozginania pojazdów, by wydobyć uwięzione ofiary wypadków. Dotychczas kupiliśmy i przekazaliśmy 24 zestawy, składające się z agregatu, nożyc hydraulicznych, rozpieracza ramieniowego i węża zasilającego. Do zakupienia pozostały nam jeszcze tylko 4 pojedyncze urządzenia i węże zasilające.
Bardzo ciekawym działaniem w projekcie okazały się ćwiczenia terenowe przeprowadzone w sierpniu i wrześniu 2020 roku w trzech powiatach: chełmskim, hrubieszowskim i włodawskim. Na każde z nich stawiło się ponad 50 niezawodnych strażaków-ochotników. Ćwiczyli w drużynach wykonując zadanie ratowania ofiar wypadku komunikacyjnego w różnych symulowanych sytuacjach. Za każdym razem pod nadzorem Państwowej Straży Pożarnej lub Ratowników Medycznych. Dla wszystkich była to niezwykła okazja do ćwiczenia umiejętności dowodzenia, zabezpieczania miejsca wypadku, udzielania pierwszej pomocy, wydobywania poszkodowanych, bezpiecznej obsługi sprzętu, szybkości, opanowania, pracy zespołowej a nawet wsparcia psychicznego. Często podkreślano, że takie ćwiczenia powinny odbywać się regularnie.
Projekt miał się zakończyć 31 stycznia 2021 roku ale został wydłużony do końca lipca. Pandemia stanęła na przeszkodzie realizacji działań transgranicznych. Powinna się odbyć jeszcze jedna wizyta studyjna w Polsce, wspólne ćwiczenia transgraniczne strażaków z Polski i Ukrainy oraz konferencja podsumowująca. Konferencję już postanowiliśmy zrealizować on-line, bo zakładamy udział min.60 osób. Pozostałe dwa działania będą w dużej mierze zależały od rozwoju pandemii. Wielokrotnie już mieliśmy nadzieję, że wygasa i będzie można wrócić do dawnych planów. Dzisiaj optymizm osłabł i zaczynamy myśleć o planach rezerwowych, które również zakładają formę zdalną. Nie będzie to równoznaczne z prawdziwym spotkaniem, wymianą umiejętności, wiedzy, nowych spojrzeń na problemy. To bezpośredni kontakt dodawał do projektu wartości dodane jak podpisane umowy o współpracy albo nieodpłatne przekazanie samochodów gaśniczych przez Gminy Głusk i Siennica Różana na Ukrainę.
Jednak niezależnie od sposobów jesteśmy zdeterminowani by wszystkie cele i rezultaty projektu zrealizować w 100%. Naszym projektem wsparliśmy 32 gminy, które zdecydowały się do niego przystąpić, pomogliśmy w nawiązaniu współpracy transgranicznej. Wciąż zachęcamy do pomocy Ukrainie, gdzie Ochotnicze Straże Pożarne istniały do 1939 na terenach dawnej Polski, potem bezpieczeństwo mieszkańców zawierzono tylko służbom państwowym. Dzisiaj na Ukrainie odgórnie wpisano OSP w system ratownictwa, ale tworzenie struktur od zera to pasmo trudności i ograniczeń. Wołyń jest wdzięczny za każdy dar. W Polsce Ochotnicze Straże Pożarne mają ponad 100-letnią tradycję, wyrastają z oddolnych inicjatyw, z potrzeby działania na rzecz społeczności lokalnej, niesienia pomocy, przekazywania tradycji w rodzinach. Ten niezwykły entuzjazm jest rzeczą niespotykaną gdzie indziej i wartą propagowania i wspierania.
Galina Grabarczuk
Dyrektor Biura Euroregionu Bug
